|
ÇORUM MERKEZ İLÇE BELEDİYESİ TARİHÇESİ
İlimizde belediye hizmetleri 1875 tarihinde Mazlumoğlu Hacı Halil
Efendi’nin Belediye başkanlığı ile başlamıştır.Yeni kurulan belediye
merkezde bulunan Hükümet Konağında göreve başladı. Bu bina yanana kadar
Çorum Belediyesi burada görev yaptı.
Benderlioğlu Nuri Efendi zamanında;1923 tarihinde,Samsun’da Mehamizadelerden 30 beygirlik Berliest marka bir benzinle çalışan kamyon
motoru alınarak basit bir tesisatla kentin sokakları aydınlatılmıştır.
Ölçekoğlu Hasan Ağa döneminde Milli Mütarekenin başlangıç günlerine
rastlar.Yozgat isyanı aynı günlerde başlamış, isyancılar Alaca’yı
basmışlar Çorum’a doğru geldikleri haberi Çorum’da yayılmış,
Çorumlulardan eli tüfek tutanlar Askeri kışlaya toplanarak Askerlik
Şubesi Başkanı Binbaşı Yusuf Ziya Bey idaresinde savunma tedbirleri
alınmıştı. Belediye sivil halkın,silah,cephane,at ve yiyeceğini
üstlenmişti (Bakınız Belediye Başkanları bölümü)
Suheyb-i Rumi Karafakıoğlu döneminde Memleket imarına başlangıç
sayılabilecek olan içme suyu tesisatının fenni esaslar dahilinde plan ve
projelerini Amasya Nafla Müdürü olarak bulunan ve su Mühendisi olan Rıza
Bey isimli bir mühendise yaptırtmıştı. (Bakınız Belediye Başkanları
bölümü)
Muhsin Doğru döneninde Selefi Suheyb-i Bey’in su projesini tatbikata
geçirebilmek için para tedarikiyle işe başlamıştır (Bakınız Belediye
Başkanları bölümü).
Şevket Velipaşa halefinin hazırladığı plan,proje ve paraları su tesisatı
inşaatı için kullanmış,yeniden su tesisatı için para tedarik etmiş ve
Fenni borularla,suyu Mürsel menbaından saat kulesi çevresine kadar
getirmeyi başarmıştır (Bakınız Belediye Başkanları bölümü).
Şevket Bey zamanın da 1931 tarihinde su projesinin 540 tonluk deposunun
yapılması ile 33 umumi çeşme yaptırılmıştır.
Baha Çorbacıoğlu’nun 1. Belediye Reisliği döneminde;Çorum Nafıa Müdürü
olarak bulunan Mühendis Nusret Boya Çorum imar puanı masraflar
Belediyeye olmak üzere 500 lira ücretle verildi. Şehir planı çizildi.
Encümen çizen mühendisin istisnai ve ehliyeti Dahiliye Vekaletince
tasdiklimidir, diye bir karar çıktı. Baha Bey planları alarak Ankara’ya
gitti,Mühendisin ihtisas ve ehliyet tasdiki vekaletçe çıkmadığı için,
alel acele ikinci bir plan yaptırma teşebbüsüne girişildiyse de,
Belediye Reisliği seçimi yanaştığından,ikinci plan tekamül etmemiştir.
Baba Bey’in birinci Belediye Başkanlığı döneminde Çorum için önemli bir
işi de Mahalle taksimatı 45 iken,12 mahalleye ayırma işi ile Şehitler
Abidesini yaptırma işidir. (Bakınız Belediye Başkanları bölümü)
Dr. Pertev Kalelioğlu döneminde; Osmancık Kızılırmak köprüsü tamiratını
taahhüt etlemiş,başlangıçta kolay ve karlı bir iş sanılsa da, hem güç ve
zararlı bir görülmüş ve uzun sürmüştür. O dönem İkinci Cihan Savaşı
zamanı idi . Pertev Bey’in Askere alınması Belediyenin işlerini
aksatmıştır. Baha Bey’in ikinci sefer hazırlattığı Şehir imar planını
iptal ettirmiş, bir Macar mühendisine yeni imar planı yaptırtmıştır.
Saat kulesinden Samsun istikametine giden ana cadde, bu plana göre 12
metre olarak belirtilmişse de, Pertev Bey bu caddeyi 25 metre olarak
açmıştır. Çorum’a ilk de fenni bir şekilde mezbahayı Pertev Bay
kurdurmuştur. Evlere su verilmesi için il emri de Pertev Bey
vermiştir,Çorumlularca bu karar memnuniyetle karşılanmıştır. Pertev bey
zamanında 8 dükkan istimlak edilerek Saat Kulesi civarında bulunan
Zahire Pazarı düzenlenmiş, demirciler Çarşısında 30 dükkan
yaptırılmıştır. Çöp toplama hizmetleri 1933 tarihinde 18 el arabasıyla
görülüyordu ,Pertev Bey zamanında ilk kez bir çöp kamyonu alınarak bu
işler motorize olarak başlamış oldu. 1935 tarihinde yeni bir elektrik
üretimi için tesis ihaleye verilmiş, 24O beygirlik bir güçe ulaşmak için
yapılan projenin ilk uygulaması 120 beygirlik kömürle çalışan bir
lokomobil ve değişken akımı 85 kilovatlık bir jenaratör konularak şehir
şebekesine dahil edilmiş. 1937 tarihinde elektrik için 525 abone
yapılmıştır. 1942 tarihinde ise abone sayısı 1017’ye yükselmiştir.
(Bakınız Belediye Başkanları bölümü)
Kadir Celep Baha Bey’in ikinci dönem Reisliğinde Millet Vekilliğine aday
olması dolayısıyla iki ay Belediye Başkanlığına bakmış,bu dönemde;Piri
Baba Mezarlığına çamların dikilmesi ve Ulu mezarın kuzey taraf kargir
duvarlarının yapılmasında gayret göstermiştir (Bakınız Belediye
Başkanları bölümü).
Baha Çorbacıoğlu’nunun üçüncü Belediye Reisliği döneminde; Dr. Pertev
Bey’in Macar Mühendise yaptırdığı şehir planını bozdurdu. Menteş isimli
Mühendise yeni bir şehir planı çizdirdi. Plan Encümende sokak
genişliklerinin değiştirilmesi şartıyla kabul edildi. Ankara Caddesi
açılma çalışmalarına girişildi. Çimento Fabrikasını hisselerinin
satılmasında Baha Bey’in önemli gayretleri oldu ise de fabrikanın
kurulacağı yer hakkında acele davranılarak, Çorumun Çimento tozuna
bulanmasına sebebiyet verilmiş olundu. Ziraat Bankası’na arsası Belediye
tarafından satıldı Kadir Celep’in başlattığı,Piri Baba çamlığını
genişletti,Devlet Hastanesinin arkasındaki çam koruyu diktirdi (Bakınız
Belediye Başkanları bölümü).
Faik Kürkçüoğlu dönemi;halefi Baha Bey’in istimlak bedellerini
ödemiş,Mahkemelik olan mülk sahipleriyle Belediye adına davalaşmıştır.
Güpür hamamı arkasındaki Ayakkabı tamircileri arastası Faik Bey
zamanında yapıldı (Bakinız Belediye Başkanları bölüm.)
Mehmet Varinli dönemi; Çorum’da mühim imar hamleleri yapmıştır. Kaldığı
üç ay zarfında, Saat kulesi meydanındaki ahşap dükkanları kaldırtmış ve
meydanı genişletmiştir. Osmancık caddesini,Tahtalıdan Sarılık semtine
kadar yol açımı,Emirahmet semtinde sokak genişletmesi yapmış,Çiftçi
Mallarını Koruma dairesince İmam Hatip’in ilerisin deki selleği üzerine
köprü yaptırmalarını emretmiş ve köprü yapılmış. (Bakınız Belediye
Başkanları ve Valiler bölümü).
Hasan Basri Kurtoğlu dönemi;Albayrak ilkokulu binası ve Muhasebe binası
bıraktığı şaheserlerdir. Çorum’u süsleyen Özel İdare binası bütün
haşmetiyle gözlerimizin önünde durmaktadır. Bu binaların planlarını
kardeşleri Yüksek Mimar Mühendis Remzi Kurdoğlu’na ücretsiz
hazırlattırmıştır (Bakınız Bele diye Başkanları bölümü).
Kemal Demirel zamanında;Modern mezbaha yaptırmış, kent içi otobüs
işletilmesine başlanmıştır. Şehrin iç kısımlarında bulunan büyük
araçların girmesini engelliyen sundurmaları kestirtmiştir. (Bakınız
Belediye Başkanları bölümü).
Dr. Turan Kılıççıoğlu dönemi: Şehrin temizliğine önem verdi. En büyük
emeli bir Hititoloji Kütüphanesinin şehrimizde kurulmasını istiyordu.
Ömrü yetmeyerek bu projesini gerçekleştiremedi. Hitit Fuar ve Festivali
onun başkanlığı döneminde başlatılmıştır. Yenikent Yerleşim alanı
istimlaki ve arsa dağıtımı hazırlanmıştır.
Necdet Diken dönemi: Büyük ve kendini aşan bir istimlak hareketini
başlattı. Çöplük bölümünden yeni bir yol açmaya kalktı. Bu girişimi
Anıtlar Yüksek Kuruluna takıldı. İskilip yolunun güzergahını genişletti.
Pek çok aileyi istimlaklerle yersiz yurtsuz bıraktığı gibi bu gün bile
görünümü mezbelelik bir yol görünümü ile Çorumlunun gözü önünde
durmaktadır.
Prof. Arif Ersoy dönemi: Bu dönemde göstermelik bazı yol çalışmaları
yapıldı. Yeni bazı parklar açıldı.
Turan Atlamaz Dönemi Çöplük için girişimlerde bulundu ise de o da
başarılı olamadı. Geldiği gibi valiliğe geri döndü
Muzaffer Külcü dönemi çevre düzenlemelerine yapıldı
|
2